Roszponka to popularne i smaczne warzywo, które możemy uprawiać w ogrodzie, pod osłonami (w szklarniach, tunelach, inspektach), a także w donicy na balkonie. Jest łatwa w uprawie, jeśli zapewnimy jej dobre podłoże i odpowiednią ilość wody. Z uwagi na jej wartości smakowe i odżywcze, roszponkę warto posiać we własnym warzywniku lub na balkonie. Poniżej poradnik na temat jej uprawy i pielęgnacji.
Jak wygląda roszponka?
Roszponka (roszpunka) to warzywo liściowe z rodziny kozłkowatych Valerianella locusta var. oleracea. Tworzy rozetę zaokrąglonych lub wydłużonych, ciemnozielonych liści o łagodnym smaku z orzechową nutą. Dorasta do około 10cm i do tego momentu zbieramy plon. Później zaczyna rosnąć wzwyż i wypuszczać pęd kwiatostanowy. Kwitnie zazwyczaj w maju/czerwcu, drobnymi, białymi kwiatami zebranymi w małe główki. Nasiona roszponki są małe, okrągłe, lekko spłaszczone.
Dzikie formy roszponki (roszpunki) rosną także naturalnie na terenie naszego kraju.
Roszponka to roślina długiego dnia, co oznacza, iż plonuje podczas krótkich dni wiosną i jesienią. Latem, gdy dzień jest długi, szybko zaczyna wybijać w kwiatostan i staje się niesmaczna.
Właściwości odżywcze i zastosowanie roszponki
Roszponka (roszpunka) to warzywo niskokaloryczne (21kcal/100g) o niskim indeksie glikemicznym. Dlatego świetnie nadaje się dla osób na diecie. Zawiera żelazo, potas, wit. C, B6, A. Zawiera także inne witaminy, minerały i błonnik.
Roszponka, z uwagi na swój łagodny smak to świetny dodatek do sałatek, kanapek, pizzy, makaronów, a także smoothie i koktajli. Możemy ją kupić w większości marketów, także w mieszankach z innymi sałatami, szpinakiem i rukolą. Młode pędy kwiatowe możemy dodawać do dekoracji sałatek i innych dań.
Roszponka warzywna nie nadaje się do mrożenia. Po zerwaniu zjadamy ją na świeżo lub przechowujemy 1-2 dni w lodówce w szufladzie na warzywa.
Roszponka warzywna uprawa
Roszpunka to warzywo jednoroczne lub dwuletnie, w zależności od pory siewu. Uprawiamy ją głównie z nasion. Możliwa jest także uprawa z rozsady. Wysiewana jest najczęściej jesienią na poplon po innych warzywach. Do zabiegów pielęgnacyjnych należy przede wszystkim usuwanie chwastów, spulchnianie gleby i regularne nawadnianie.
Odmiany roszponki
Najczęściej możemy kupić nasiona roszpunki lub roszponki warzywnej bez podanej na opakowaniu nazwy odmiany. W ofercie znajdziemy także nasiona odmian Gala, Vit, Verte de Cambrai, Favor, Grote Noordhollandse. Odmiany różnią się wyglądem liści (okrągłe lub wydłużone), odpornością na zimowanie w gruncie, odpornością na mączniaka.
Wymagania uprawowe
Roszponka ma niskie wymagania cieplne. Zaczyna rosnąć już w temp. 5-8 stopni. Najlepiej rośnie w umiarkowanej temperaturze 14-20 stopni. Aby przyspieszyć jej wzrost w niskiej temperaturze powietrza i gleby warto nakrywać uprawę agrowłókniną, chroniącą przed przymrozkami.
Lubi stanowiska słoneczne lub lekko ocienione. Gleba powinna być przepuszczalna, żyzna, umiarkowanie wilgotna, o zasadowym odczynie. Wtedy wypuszcza bujne, smaczne, zielone listki. Jako podłoże pod uprawę świetnie nadaje się własny kompost oraz gotowe podłoże do warzyw. Można ją uprawiać w drugim roku po oborniku. Po wysianiu w dobre podłoże nie wymaga późniejszego nawożenia.
Na glebie piaszczystej roszponka może słabo rosnąć. Przed siewem dodajmy do niej kompost lub gotowe podłoże do warzyw.
Czy roszponka zimuje w gruncie?
W przypadku łagodnej zimy nasiona roszponki wysiane jesienią są w stanie przezimować w gruncie do wiosny. Kiedy gleba się ociepli, roszponka zacznie wypuszczać listki. Aby przyspieszyć wiosenne wschody, nakrywamy ją zimową agrowłókniną lub robimy inspekty na grządce.
Również rośliny, które skiełkowały jesienią, poradzą sobie zimą pod warstwą śniegu. Warto jednak okryć uprawę, aby uchronić ją przed silnymi mrozami i wysuszającym zimnym wiatrem.
Co posadzić obok roszponki?
Korzystne sąsiedztwo: cebula, por, sałata, fasola tyczna, truskawki, kukurydza
Niekorzystne sąsiedztwo: warzywa kapustne
Roszponka to świetny przedplon i poplon po innych warzywach. Można ją siać po sobie, ale zaleca się roczną przerwę na danym stanowisku.
Wysiew roszponki
Roszponkę możemy wysiewać w trzech terminach:
1. marzec-kwiecień na zbiór wiosenny, także jako przedplon dla innych warzyw
2. sierpień – na zbiór jesienny
3. wrzesień-październik na zbiór wiosenny kolejnego roku
Roszponkę wysianą jesienią warto okryć na zimę agrowłókniną lub wysiać w inspekcie.
Nasiona do gruntu wysiewamy płytko na głębokość ok. 0,5-1cm zachowując odstęp w rzędzie 5 cm i 15-20 cm pomiędzy rzędami. Można ją także wysiewać rzutowo, choć łatwiej plewić posiane w rzędach.
W przypadku zbyt gęstego siewu należy wykonać przerywkę, czyli usunąć cześć siewek (można je zjeść). Zbyt gęsto posiane rośliny z uwag na mniejszą ilość miejsca rozrastają się słabiej.
Dla szybszych wschodów nasiona można wcześniej namoczyć w wodzie.
Roszponka potrafi rozsiewać się sama jeśli tylko pozwolimy części roślin zakwitnąć i wydać nasiona. Samosiejki, które rosną za gęsto, można delikatnie przepikować w inne miejsce.
Roszponka uprawiana z rozsady
Roszponkę możemy uprawiać z rozsady. Możemy ją wysiać do multiplatów lub małych pojemników po kilka nasion. Dla szybszych wschodów nasiona można wcześniej namoczyć w wodzie. Rozsadę z całą bryłą wysadzamy na miejsce stałe. Rozsadę warto zrobić np. w lutym i w marcu wysadzić do gruntu lub pod osłony.
Uprawa roszponki w doniczce na balkonie
Roszponkę, podobnie jak rukolę czy szpinak możemy uprawiać w donicy na balkonie i tarasie. Doniczka nie może być zbyt wąska, za to może być płytsza. Najlepszym pojemnikiem będzie podłużna skrzynka balkonowa, w której zmieści się 1-2 rzędy roślin. Można także siać rzutowo na całości powierzchni. Podłoże powinno być żyzne i lekko wilgotne, ale nie przelane. Na dno pojemnika warto wysypać warstwę drenażową i koniecznie wykonać otwory w dnie. Donicę stawiamy w lekko ocienionym miejscu, aby słońce nie poparzyło liści i aby nie zaczęła zbyt szybko wybijać w pęd kwiatostanowy.
Uprawa roszponki w domu
W okresie od wiosny do jesieni roszponkę możemy uprawiać w małych ilościach na domowym parapecie. Wystarczy doniczka, podłoże do warzyw i słoneczny parapet. Warstwa drenażu na dnie np. kamyki, keramzyt zapobiegną gniciu korzeni w przypadku przelania.
Jak i kiedy zbierać roszponkę?
Z wysiewu wiosennego roszponkę zbieramy w maju. Wysianą w okresie letnim zbieramy jesienią a wysianą jesienią i późnym latem wiosną następnego roku. Pora zbioru zależy w dużej mierze od pogody. Średni czas od wysiewu do zbioru to 10 tygodni.
Roszponkę najłatwiej zbierać całe rośliny z korzeniami, które później usuwamy. Jeśli posialiśmy roszponkę zbyt gęsto, warto zrobić przerywkę. Dzięki temu pozostałe rośliny będą miały więcej miejsca. W przypadku odmian o dużych liściach obrywamy pojedyncze, zewnętrzne liście, zostawiając środek do dalszego wzrostu. Roszponkę możemy także wycinać nożem, pozostawiając korzenie w glebie do czasu całkowitego zbioru.
Zerwana roszponka szybko więdnie, dlatego warto zużyć ją jak najszybciej.
Choroby i szkodniki w uprawie roszponki
Roszponka (roszpunka) jest odporna na choroby i rzadko atakowana przez szkodniki (nawet ślimaki). Przy dużej wilgotności, wysokiej temperaturze i zagęszczeniu może być atakowana przez mączniaka. Wśród szkodników roszponki możemy wyróżnić miniarki, szpeciele, mszycę, pchełki.
Roszponka (roszpunka) w moim ogrodzie
Roszponka, która zakwitła w tunelu foliowym (po siewie wiosennym) rozsiała się i już wypuszcza listki. Muszę tylko pilnować podlewania, bo podłoże pomiędzy pomidorami szybko wysycha podczas tegorocznych upałów. Do tej pory nie testowałam uprawy roszponki z rozsady, ale wiosną koniecznie wypróbuję. Latem nie zdążyłam z wysiewem, dlatego teraz zabieram się za wysiewy jesienne w tunelu.
Zapraszam do dzielenia się doświadczeniami w komentarzach poniźej 🙂
Polecamy akcesoria do ogrodu
