Burak liściowy zwany również boćwiną, mangoldem lub burakiem szpinakowym to łatwe w uprawie i warte uwagi warzywo. Uprawiane jest coraz częściej w naszych ogrodach nie tylko ze względu na zdrowe liście, ale i dekoracyjny wygląd. Z liści buraka liściowego można przyrządzić pyszną tartę, zupę, dodatek do obiadu na ciepło lub zimno. Jeśli nie znasz tego warzywa, warto poznać go bliżej.
Jak wygląda burak liściowy?
Boćwina posiada dość duże, mniej lub bardziej pomarszczone, mięsiste liście podobne do liści buraka ćwikłowego, o dobrze widocznych, mocno wybarwionych nerwach.
Ogonki liściowe w zależności od odmiany mogą przybierać kolory: biały, żółty, pomarańczowy, zielony, różowy, czerwony.
W przeciwieństwie do buraka ćwikłowego burak liściowy posiada długi, walcowaty, rozgałęziony i niejadalny korzeń.
Burak liściowy jest rośliną dwuletnią (z reguły uprawiany jako jednoroczny). W pierwszym roku wyrastają jadalne liście, a w następnym roślina zakwita i wydaje nasiona (choć zdarza się przy niskich temperaturach, że zakwita już w pierwszym roku). Osiąga wysokość około 30-60 cm a podczas kwitnienia nawet 100 cm i więcej.
Kiedy wysiewać nasiona buraka liściowego?
Nasiona buraka liściowego (kłębki) wysiewamy wprost do gruntu w dwóch terminach. Pierwszy to druga połowa kwietnia a drugi połowa lipca. Wczesną wiosną można także przygotować rozsadę. Głębokość siewu 2-3 cm. Burak liściowy jest bardziej tolerancyjny na niewielkie przymrozki niż burak ćwikłowy.
Możemy go siać gęściej (kłębki są dosyć duże) co 2-5 cm a po podrośnięciu stopniowo przerywać i pozostawić rozstaw w rzędzie około 20 cm. Przerwane siewki oczywiście możemy wykorzystać w kuchni, np. do sałatki czy omletu albo posadzić w innym miejscu. Burak liściowy możemy także od razu siać w większym rozstawie 15-20 cm w rzędzie i 30-40 cm pomiędzy rzędami.
Zbiór buraka liściowego
Liście buraka są gotowe do zbioru po około 8-10 tygodniach od posiania, czyli od czerwca do późnej jesieni, a nawet zimy. Możemy obrywać je w miarę wzrostu lub zerwać wszystkie liście w jednym czasie. Jeśli będziemy obrywać na bieżąco zewnętrzne liście, ze środka rośliny będą odrastać młode.
Wymagania glebowe, nawożenie i pielęgnacja buraka liściowego
Burak liściowy wymaga słonecznego stanowiska i żyznej, przepuszczalnej gleby o obojętnym odczynie. Słabo rośnie na bardzo gliniastych, a także piaszczystych glebach. Lubi nawożenie obornikiem i kompostem (nawożenie stosujemy najlepiej jesienią).
Do podstawowych zabiegów pielęgnacyjnych należy zaliczyć podlewanie (zwłaszcza podczas wschodów) i odchwaszczanie gleby.
Choroby i szkodniki
Najczęściej występującą chorobą na liściach jest chwościk buraka, który atakuje także buraki ćwikłowe. Na liściach pojawia się wiele drobnych, okrągłych plamek z ciemnoczerwonymi obwódkami, co znacznie obniża plon. Tej chorobie grzybowej sprzyja wilgotna i ciepła pogoda.
Aby zapobiec wystąpieniu tej choroby, należy:
– zapewnić roślinom słoneczne i przewiewne stanowisko,
– unikać polewania liści podczas podlewania,
– w początkowej fazie choroby obrywać pojedyncze liście,
– nie wyrzucać porażonych liści na kompost,
– wybierać odmiany odporne na chwościka,
– stosować płodozmian (nie siać go po szpinaku, burakach i innych korzeniowych),
– wzmacniać rośliny poprzez stosowanie gnojówek roślinnych.
Burakom liściowym mogą także zagrażać: zgorzel siewek buraka, mączniak rzekomy buraka, rdza buraka, śmietka burakowa, mątwik burakowy, mszyca burakowa, śmietka ćwiklanka.
Burak liściowy – uprawa w donicy
Burak liściowy możemy również uprawiać na balkonach i tarasach. Musimy tylko zapewnić mu dosyć głęboką doniczkę lub skrzynkę (ze względu na duży korzeń) oraz słoneczne stanowisko. Wierzch gleby warto wyściółkować, aby zapobiec zbyt szybkiemu wysychaniu. Można użyć uniwersalnego podłoża do warzyw zmieszanego z niewielką ilością obornika granulowanego.
Najpopularniejsze odmiany buraka liściowego
Lucullus – żółto-zielone liście i biało-zielone ogonki liściowe
Rhubarb Chard – bordowo-zielone liście i czerwone ogonki liściowe
Vulcan – ciemnozielone liście i ciemnoczerwone ogonki liściowe
Yellow – ciemnozielone liście i żółte ogonki liściowe
Bright Lights – różnokolorowe ogonki (białe, żółte, pomarańczowe, różowe, czerwone)
Właściwości zdrowotne boćwiny
Boćwina to bogate źródło białka, żelaza, magnezu, manganu, miedzi, potasu, fosforu, witamin np. A, C, B1, B2, E, K. Liście są lekkostrawne i niskokaloryczne (19 kcal/100g).
Co smacznego można zrobić z liści i ogonków buraka liściowego?
Do jedzenia nadają się zarówno liście jak i ogonki liściowe. Młode listki są świetnym dodatkiem do sałatek. Starsze są twardsze i wymagają obróbki termicznej. Są dobrym dodatkiem do jajecznicy, zup, zapiekanek, makaronu i ryżu (podobnie jak szpinak). Liści można także użyć do gołąbków.
Moim ulubionym daniem jest tarta z duszonymi liśćmi i serem feta. Można ją jeść na gorąco lub na zimno.
W internecie znajdziecie wiele ciekawych pomysłów na dania z wykorzystaniem tego zdrowego warzywa. Warto spróbować.
W moim ogrodzie buraki posiane w zeszłym roku przetrwały zimę. Wykopałam je dopiero wiosną, gdyż musiały zrobić miejsce innym warzywom. Przez cały ten czas, wystające spod śniegu, kolorowe liście zdobiły skrzynię z warzywami. W tym roku posiałam kilka sztuk początkiem maja, następną partię wysieję już niedługo.
Jeśli macie sprawdzone sposoby na wykorzystanie buraka liściowego w kuchni, podzielicie się w komentarzu?
Jeśli szukacie informacji na temat buraka ćwikłowego, polecam wpis “Burak ćwikłowy – uprawa w warzywniku”.
Zobacz jeszcze inne artykuły w kategorii Warzywnik
