Porzeczka czarna i czerwona w moim ogrodzie
Porzeczka czy to czarna, czy czerwona (a może i biała) to krzew, który każdy z nas zna. Rośnie prawie w każdym ogrodzie, w mniejszej lub większej ilości. Ja pamiętam ją z dzieciństwa. Zapach liści podczas zbiorów i zapach i smak owoców przerobionych na świeży kompot czy dżem. Smak kwaśny, ale gaszący pragnienie w lipcowe upały.
W moim ogrodzie pierwszą posadziłam porzeczkę czerwoną, kupioną gdzieś przy okazji koło 3-4 lata temu. Jesienią, jak ogarnęliśmy działkę i wydzieliliśmy jagodnik, dosadziłam 6 krzewów czarnej porzeczki i jeden czerwonej (uzyskany przez odkłady z własnego krzewu). Niestety nie znam nazw odmian. W tym roku kilkuletnia porzeczka czerwona ładnie owocowała, pomimo wiosennych przymrozków, na czarną muszę poczekać do przyszłego lata.
Uprawa porzeczki czarnej, czerwonej i białej
Porzeczka (Ribes) należy do wieloletnich krzewów jagodowych (rodzina agrestowatych).
Kwitnie od kwietnia do maja drobnymi, żółtymi kwiatami, zebranymi w niewielkie grona.
Stanowisko
Porzeczka najlepiej rośnie na słonecznym stanowisku, na wystawie południowej lub południowo-zachodniej, w miejscu osłoniętym od silnych wiatrów (z uwagi na wiosenne przymrozki, które mogą uszkadzać kwiaty). Poradzi sobie również, rosnąc w niewielkim półcieniu. Porzeczka wymaga gleby gliniastej lub gliniasto-piaszczystej, lekko kwaśnej o odczynie pH od 6 do 7. Podłoże powinno być przepuszczalne, zasobne w składniki pokarmowe, umiarkowanie wilgotne.
Krzewy porzeczki sadzimy w rozstawie około 1,5m x 2m. Ja posadziłam chyba za gęsto, ale zobaczę, jak będzie rosła. Krzew dorasta do około 1,5 metra wysokości, jeżeli będziemy go regularnie ciąć.
Pielęgnacja
Należy pamiętać o odchwaszczaniu i ściółkowaniu krzewów (można ściółkować agrowłókniną lub korą), co korzystnie wpływa na wzrost i owocowanie. Krzewy należy podlewać w czasie suszy, zwłaszcza w okresie kwitnienia.
Sadzenie
Porzeczkę czarną z gołym korzeniem sadzimy jesienią (X-XI), ewentualnie wiosną, zaraz po rozmarznięciu i osuszeniu gleby. Podłoże należy wcześniej przygotować, zasilając obornikiem, kompostem lub wysiewając np. gorczycę, rzepak, łubin na nawóz zielony. Należy przekopać miejsce sadzenia i dokładnie usunąć kłącza i korzenie chwastów. Porzeczkę sadzimy w dołek nieco głębiej niż rosła w szkółce. Po posadzeniu krzew obficie podlewamy i przycinamy do 2-3 oczek od ziemi, aby ułatwić przyjęcie i pobudzić do wzrostu nowe pędy, które będą stanowiły jego szkielet.
Cięcie
Przez kolejne 3 lata po posadzeniu, wczesną wiosną wycinamy jedynie pędy chore, suche, cienkie i uszkodzone oraz rosnące do środka krzewu (cięcie sanitarne).
Po około 4 latach, na przedwiośniu (przed ruszeniem wegetacji) stosujemy dodatkowo cięcie odmładzające, wycinając nisko nad ziemią najstarsze pędy (mają ciemniejszą korę), gdyż najbardziej plenne są pędy jednoroczne, dwu- i trzyletnie. Cięcie możemy wykonać również po zbiorze owoców lub jesienią.
Nawożenie
Porzeczkę nawoźmy najlepiej przekompostowanym obornikiem (może być granulowany) lub kompostem, jesienią lub wiosną. Można ją również (od wiosny do lata) podlewać rozcieńczoną w proporcji 1:10 gnojówką z pokrzyw i żywokostu. Jeżeli nie mamy dostępu do naturalnych nawozów, stosujemy nawozy mineralne do krzewów jagodowych, pamiętając o tym, że porzeczka czarna potrzebuje azotu i potasu a czerwona więcej potasu (np. siarczan potasu).
Choroby i szkodniki porzeczek
Choroby najbardziej zagrażające to: amerykański mączniak agrestu, zamieranie pędów, antraknoza, szara pleśń, rewersja czarnej porzeczki i rdza porzeczkowo-wejmutkowa.
Szkodniki porzeczek: wielkopąkowiec porzeczkowy, przędziorek chmielowiec, pryszczarek porzeczkowiak, mszyce i przezierniki, zwójka różoweczka.
Moim porzeczkom najbardziej dały się we znaki mszyce niszcząc młode pędy i mrówki budujące mrowiska pod samymi krzewami.
Odmiany porzeczek
Porzeczka czarna: Bona, Ben Sarek, Ojebyn, Ben Alder, Titania, Tisel, Tiben, Ceres, Ruben, Gofert, Ores, Tihope, Polares.
Porzeczka czerwona: Jonkheer van Tets, Detvan, Erstling aus Vierlanden, Holenderska czerwona, Rondom.
Porzeczka biała: Blanka, Biała z Juterbog.
Rozmnażanie porzeczek
Możemy sami rozmnożyć porzeczkę czarną (lub czerwoną czy białą) dla własnych potrzeb. W tym celu używamy jednorocznego pokładającego się pędu. Wiosną przyginamy go do ziemi w lekki dołek, przysypując i przykładając kamieniem lub mocując drutem. Po kilku miesiącach pęd powinien się ukorzenić. Jesienią przenosimy sadzonkę na nowe miejsce. Jeżeli pęd nie zdążył się ukorzenić, pozostawiamy go do następnej jesieni.
Łatwo możemy uzyskać sadzonki, wykorzystując zdrewniałe pędy, które jesienią lub zimą pobieramy z rośliny matecznej. Przechowujemy je w lekko wilgotnym piasku, w chłodnym pomieszczeniu i wiosną sadzimy tak, by nad ziemią wystawał jeden pąk.
Sadzonki porzeczek możemy też uzyskać wiosną z jednorocznych pędów, tnąc je na 20 cm kawałki i wkładając do wody. Gdy pędy puszczą korzenie, wsadzamy je do ziemi.
Właściwości i zastosowanie porzeczek
Porzeczki czarne, czerwone i białe zawierają wiele cennych dla naszego zdrowia składników. Są bogatym źródłem witaminy C (i rutyny) wspomagając naturalną odporność przed infekcjami. Zawierają m.in. pektyny, wit. A, biotynę, wit. z grupy B, kwas foliowy, sole mineralne: mangan, bor, fosfor, żelazo, wapń, magnez, jod oraz garbniki i polifenole (usuwają wolne rodniki z organizmu). Poza tym są niskokaloryczne (np. porzeczka czarna – 40 kcal). W ziołolecznictwie wykorzystuje się też liście porzeczek.
Zastosowanie kosmetyczne
Maseczka z owoców porzeczek działa oczyszczająco, ściągająco i przeciwzapalnie na skórę oraz reguluje wydzielanie sebum.
Szybki przepis: garść porzeczek (np. czerwonych) rozgnieść widelcem na miazgę. Do tego dodać łyżeczkę miodu i oleju z pestek winogron lub lnianego. Maseczkę nakładamy na czoło, nos, brodę oraz miejsca, w których pojawiają się wypryski i pozostawiamy na skórze ok. 20 min. Następnie spłukujemy przegotowaną letnią wodą.
Zastosowanie w kuchni
Z owoców porzeczki możemy przygotować kompoty, soki, dżemy, wino i nalewki.
Do przetworów należy dodać dużo cukru, bo owoce są kwaśne. Do zrobienia dżemu wystarczy cukier i odparowanie wody, by stał się gęsty (dodatkowo gęstnieje po ostudzeniu). Jak mam czas robię konfiturę z czerwonej porzeczki jako dodatek do mięs i serów (jest naprawdę pyszna). Mrożone czerwone porzeczki wykorzystuję do muffinek, które moje dzieci uwielbiają 🙂
Krzewy porzeczek w ogrodzie wraz z borówkami, agrestem, malinami i jeżynami mogą tworzyć piękny jagodnik, z którego będziemy czerpać od wiosny do jesieni.
Mam nadzieję, że w przyszłym roku porzeczka czarna obrodzi i będę mogła przyrządzić z niej pyszny sok.
Pozdrawiam Was gorąco 🌞
- Borówka amerykańska – superowoc w Twoim ogrodzie
Borówka amerykańska w moim ogrodzie Borówka amerykańska to krzew, który zagościł w moim ogrodzie około 3 lata temu. Kilka krzewów … - Porzeczka czarna i czerwona – początki uprawy
Porzeczka czarna i czerwona w moim ogrodzie Porzeczka czy to czarna, czy czerwona (a może i biała) to krzew, który … - Melony – najlepsze z własnego ogrodu
Szkoda, że nie mogę przekazać Wam aromatu dojrzałego melona, którego własnie zerwałam. Te z własnego ogrodu są przepysznie słodkie i … - Jeżyna bezkolcowa – jak uprawiać we własnym ogrodzie
Dzisiejszy wpis o popularnym w naszych ogrodach krzewie owocowym – jeżynie bezkolcowej. Jak ją uprawiać we własnym ogrodzie, by cieszyć …Jeżyna bezkolcowa – jak uprawiać we własnym ogrodzie Czytaj »
“Moim porzeczkom najbardziej dały się we znaki mszyce niszcząc młode pędy i mrówki budujące mrowiska pod samymi krzewami”
Czy i jak udało Ci się zwalczyć te mszyce i jak się pozbyłaś mrówek pod nimi?
Z mszycami na porzeczce, zwłaszcza kwitnącej lub już owocującej radzę sobie wywarem z pokrzywy. Zalewam wodą świeżą pokrzywę (dosyć ciasno ubitą w garnku) i gotuję około 30 minut. Studzę i przelewam do spryskiwacza. Opryskuję dokładnie wieczorem lub wcześnie rano. Powtarzam oprysk za dzień lub dwa, jeśli to konieczne. Z mrówkami niestety mam wielki problem. Również w porzeczce. Nie mam sprawdzonej naturalnej metody ich odstraszenia, więc w ciężkich przypadkach sięgam po specjalny proszek na mrówki. Jeśli ktoś zna skuteczny, naturalny sposób może podzieli się w komentarzu?