Jak i kiedy sadzić czosnek zimowy - krótki poradnik

Tym razem krótko o tym jak i kiedy sadzić czosnek zimowy. Więcej informacji o uprawie czosnku znajdziesz w jednym z kolejnych wpisów.

Jak odróżnić czosnek zimowy od wiosennego

Podstawową różnicą jest pora sadzenia ząbków. Czosnek wiosenny sadzimy wiosną, po rozmarznięciu gleby, a zimowy jesienią. W związku z tym różnica jest także w porze zbioru – ten zimowy wyda plon już w czerwcu/lipcu. Czosnek z uprawy zimowej może się gorzej przechowywać niż ten z wiosennej. Czosnek zimowy różni się od wiosennego wyglądem główek, które posiadają w środku twardy pęd kwiatostanowy (za wyjątkiem Huzara), otoczony dookoła podobnej wielkości, dużymi ząbkami. Ząbki czosnku wiosennego mają miękki czubek, mniej wyrównaną wielkość i dodatkowe łuski pomiędzy ząbkami.

Kiedy sadzić czosnek zimowy (ozimy)?

Czosnek „zimowy” sadzimy jesienią od końca września do listopada. Nie śpieszmy się jednak z sadzeniem, jeśli wrzesień jest bardzo ciepły. Posadzony zbyt wcześnie wypuści liście, które może uszkodzić mróz. Lepszym terminem będzie październik lub listopad, choć zdarzyło mi się sadzić go także w łagodną zimę początkiem stycznia. Przed zimą powinien się jednak ukorzenić, by dobrze przezimować i wczesną wiosną ruszyć ze wzrostem.

Jakie odmiany czosnku sadzić jesienią?

Większość odmian czosnku do sadzenia jesienią wytwarza pęd kwiatostanowy z cebulkami powietrznymi (odmiany strzałkujące). Najbardziej popularne to:

Harnaś – wczesny, popularny, wytrzymały na mróz, bardzo plenny, intensywny aromat, nadaje się do przechowywania, główki niewielkie 8-13 ząbków pokrytych fioletową łuską
Arkus – średniowczesny, 4-7 ząbków w średniej główce, plenny, wytwarza sporo cebulek powietrznych, do bieżącego spożycia i przechowywania
Huzar – nie wytwarza pędu kwiatostanowego (odmiana bezstrzałkowa), 12-20 ząbków w główce, łuski biało fioletowe na główce i ząbkach
Messidrome – średniowczesny, duże główki w białym kolorze z 8-12 ząbkami, do bezpośredniego spożycia, na słabsze gleby
Mega – średniowczesny, niewielkie główki z 3-5 ząbkami, jasnofioletowa łuska, mocny smak
Zawrat – średniowczesny, o łagodnym smaku, duża główka z 5-7 ząbkami
Ornak – średniopóźna, duże główki, białe z fioletem na łuskach ząbków, mniej ząbków 4-8, do bieżącego spożycia, łagodniejszy smak.
Ceves – bardzo wczesny, główka z dużą ilością ząbków, lekko spłaszczona, plenny, odporny na choroby
Orlik – średniopóźny, 8-9 ząbków w główce, odporny na chłody, do bezpośredniego spożycia i przetworów

Materiał sadzeniowy – ząbki i cebulki powietrzne

Czosnek zimujący możemy uprawiać z pojedynczych ząbków lub z cebulek powietrznych otrzymanych z kwiatostanów. Pojedyncze ząbki w kolejnym roku wydadzą całe główki, natomiast cebulki powietrzne pojedynczą cebulkę, którą możemy zużyć lub posadzić jesienią (lub wiosną).

Przed sadzeniem główkę czosnku dzielimy na ząbki, starając się nie usuwać twardej piętki. Ząbków nie obieramy z łuski. Jeśli to możliwe do sadzenia wybieramy największe ząbki, które dadzą większe główki.

Aby ograniczyć ryzyko chorób grzybowych, ząbki czosnku przed sadzeniem możemy zaprawić mączką bazaltową.

Po czym sadzić czosnek zimowy?

Czosnek możemy posadzić po grochu, fasoli, bobie, ogórkach, pomidorach, papryce, ogórkach, dyni, melonach.
Nie sadzimy go po sobie i warzywach cebulowych (por, cebula, szczypiorek), korzeniowych, kapustnych. Przedplonem może być facelia.

Czosnku nie poleca się sadzić obok fasoli.

Sadzenie czosnku zimowego – wybór stanowiska, gleba, głębokość sadzenia

Sadzenie czosnku zimowego jest banalnie proste. Warto do tego zachęcić dzieci. Sadzimy go podobnie jak czosnek wiosenny i cebulkę dymkę, czyli w wykonane wcześniej otwory lub bezpośrednio zagłębiając w ziemię.

Czosnek ma spore wymagania pokarmowe. Podłoże pod sadzenie powinno być żyzne, próchniczne, piaszczysto-gliniaste o obojętnym pH 6,5-7, umiarkowanie wilgotne. Warto go uprawiać w drugim roku po oborniku lub zasilić ziemię przerobionym kompostem. Wtedy jego plon i główki będą większe. W przypadku gleb kwaśnych wiosną w danym roku lub w roku poprzednim wapnujemy podłoże.
Stanowisko najlepiej słoneczne lub lekko ocienione. Oczywiście odchwaszczone i spulchnione co ułatwi sadzenie.
Do sadzenia wybieramy duże i zdrowe ząbki, aby uzyskać wysoki plon. Można oczywiście posadzić mniej dorodne ząbki, ważne by były zdrowe i nieuszkodzone.

Jak głęboko sadzić czosnek zimowy?

Czosnek zimowy (ozimy) sadzimy głębiej niż wiosenny tj. na około 5-6 cm, w rzędach co około 10 cm zachowując odstęp 20 cm pomiędzy rzędami. Sadzimy piętką do dołu. Zbyt płytko posadzony może w mroźne zimy przemarznąć, a zbyt głębokie sadzenie utrudni wypuszczanie pędów wiosną. Jeśli chcemy uprawiać czosnek na szczypior sadzimy go gniazdowo.
Jeżeli jesień jest sucha, warto podlać grządkę z posadzonym czosnkiem. Jeśli mieszkamy w chłodniejszych regionach czosnek warto na zimę okryć ogrowłókniną, słomą lub igliwiem.

Pielęgnacja uprawy

Wiosną po wzejściu pędów (po ustąpieniu przymrozków) możemy zastosować nawożenie azotowe. Regularnie usuwamy chwasty i spulchniamy glebę, aby zapewnić dostęp powietrza. Kiedy wiosna jest sucha, należy pamiętać o regularnym podlewaniu, które zapewni prawidłowy przyrost główek. Podlewanie ograniczamy przed planowanym zbiorem.

Usuwanie pędów kwiatostanowych to jeden z obowiązkowych punktów uprawy. Jeśli chcemy, by główki były dorodne, usuwamy lub zawijamy w pętelkę pędy, na których roślina zawiąże cebulki.

Kiedy wykopywać czosnek zimowy?

Czosnek ozimy wykopiemy od końca czerwca do początku sierpnia. Kiedy liście żółkną, a z główek wyrasta pęd kwiatostanowy, powinniśmy zaplanować zbiór czosnku. Wybierzmy ciepły i suchy dzień, najlepiej kilka dni po deszczu. Przed zbiorami ograniczmy podlewanie. Główki czosnku łatwo wychodzą z ziemi, w razie problemów użyjmy widełek lub łopatki. Następnie obcinamy liście i pęd ok. 2 cm nad główką, oczyszczamy z ziemi, skracamy korzenie (nie wycinamy piętki). Zebrany czosnek suszymy suchym i przewiewnym miejscu.

Czosnek zimowy w moim ogrodzie

Z reguły czosnek sadzę tylko jesienią. Wiosną na wszystko brakuje czasu i gleba długo pozostaje zimna i nieprzyjemna do pracy. Zdarzyło mi się nie zdążyć i posadzić odmianę jesienną wiosną. Ząbki sadzę gęściej i zużywam na bieżąco. Taki młody czosnek ma delikatny smak i aromat. Jeśli chcecie się podzielić swoimi doświadczeniami w sadzeniu czosnku zimowego zapraszam do komentowania 🙂