Podwyższona rabata i warzywnik betonowy to coraz częściej spotykane element architektury w naszych ogrodach. W tym wpisie zebrałam zalety i wady, a także uwagi dotyczące doboru elementów i montażu betonowych warzywników i rabat.
Zalety betonowej rabaty warzywnej i kwiatowej
- Trwały materiał, z którego są wykonane – beton zbrojony metalowymi prętami.
- Wygodna praca poprzez łatwy dostęp do uprawianych warzyw, ziół i kwiatów.
- Ochrona przed zadeptaniem przez bawiące się dzieci i zwierzęta.
- Estetyczne wykonanie części zewnętrznej – różne wzory imitujące drewno, surowy beton, cegłę lub kamień.
- Modułowa budowa, dzięki której możemy komponować własne kształty i dostosować wysokość do własnych potrzeb.
- Możliwość pomalowania na ulubiony kolor, pasujący do stylu ogrodu.
- Możliwość budowy zarówno na płaskim jak i pochyłym terenie.
- Łatwy sposób montażu.
- Możliwość podzielenia rabat na osobne segmenty dla roślin o różnych wymaganiach.
- Podłoże w skrzyniach nagrzewa się szybciej w słoneczne dni.
- Można przysiąść na brzegu skrzyni, by wygodniej pracować.
Minusy betonowych warzywników i rabat
- Główną wadą betonowych grządek jest ich cena. Niestety są one dużo droższe od drewnianych czy metalowych rozwiązań.
- Podobnie jak przy drewnianych tak i w betonowych warzywnikach podłoże szybciej wysycha i wymaga częstszego podlewania.
- Minusem jest również waga poszczególnych elementów. Montaż najlepiej przeprowadzać w dwie osoby.
Z czego składa się konstrukcja betonowej rabaty?
Elementy konstrukcyjne zostały wykonane z mocnego betonu wzmocnionego drutem stalowym, dlatego są trwałe i odporne na warunki atmosferyczne. Posiadają odpowiednią grubość, zapewniającą stabilność grządki. Oprócz betonowych belek w skład zestawu wchodzą także różnego rodzaju elementy wzmacniające takie jak pręty, rurki metalowe, śruby, blaszki, płaskowniki itp. Sposób montażu zależny jest od producenta, dlatego przy montażu warto dokładnie zapoznać się z instrukcją.
Z uwagi na duży ciężar konstrukcji elementy transportowane są na drewnianych paletach.
Podwyższone grządki betonowe – etapy montażu
Przed przystąpieniem do jakichkolwiek prac warto zastanowić się nad układem, wysokością i wielkością grządek. Pomiędzy skrzyniami trzeba pozostawić miejsce na przejście i przejazd taczką (lub kosiarką, jeśli pomiędzy skrzyniami będzie trawa). Jest to ważne zwłaszcza przy wysokich skrzyniach, abyśmy mogli swobodnie się poruszać przy pielęgnacji roślin i zbiorach.
Przygotowanie terenu
Podłoże pod budowę powinno być stabilne, aby utrzymać ciężar betonowego warzywnika. Teren należy wyrównać (nie przekopywać) i wypoziomować (np. przy pomocy długiej łaty lub poziomnicy). Betonowe elementy warzywnika warto postawić na podbudowie, którą mogą być bloczki betonowe, kostka brukowa lub utwardzona podsypka z grubszego grysu.
Układanie betonowych elementów
Elementy wykonane z betonu są dosyć ciężkie, dlatego zaleca się układanie ich w dwie osoby. Montujemy je na wypoziomowanym podłożu i łączymy zgodnie z instrukcją producenta, nie pomijając żadnego elementu. Najważniejsza jest pierwsza warstwa, dlatego warto przyłożyć się do jej równego położenia. Choć beton jest trwałym materiałem, nie używajmy siły przy układaniu elementów, aby ich nie uszkodzić (płyty mogą się wyszczerbić).
Malowanie i impregnacja betonowych skrzyń
Zewnętrzną stronę rabaty czy warzywnika możemy pomalować na ulubiony kolor farbami elewacyjnymi lub do betonu. Dzięki temu powierzchnia będzie bardziej odporna na czynniki zewnętrzne i bardziej estetyczna. Firmy produkujące podwyższone grządki z betonu mają najczęściej w ofercie już pomalowane na szaro bądź brązowo elementy. Dla lepszego efektu można pomalować również widoczną część wewnątrz skrzyni.
Od strony wewnętrznej producenci zalecają wyłożenie skrzyń czarną folią budowlaną, aby zapobiec uciekaniu wilgoci z grządek.
Ułożenie siatki przeciw gryzoniom
Dno rabaty warto szczelnie wyłożyć siatką przeciwko gryzoniom np.kretom, które mogą wyrządzić w naszych plonach wielkie szkody. Najmocniejsza i najbardziej skuteczna będzie siatka metalowa drobnooczkowa, mniej skuteczną, ale dużo tańszą alternatywą jej plastikowa wersja. Jeśli w ogrodzie grasują już turkucie, warto poszukać siatki o bardzo drobnych oczkach. W przypadku niskich grządek siatka może utrudniać wzrost roślin korzeniowych np.marchewki oraz przekopywanie dlatego trzeba się zastanowić, czy wykładanie jej ma sens.
Układanie materii organicznej i podłoża
Jeśli nasza skrzynia jest niska, tj. do 30 cm podłoże wewnątrz warto spulchnić (np. przekopać). Jeśli rośnie tam trawa, warto ją najpierw usunąć, a następnie spulchnić ziemię.
W przypadku rabat kwiatowych (z których nie zbieramy plonów) na dno można rozłożyć kartony, zwilżyć wodą i wyłożyć ziemię ogrodową (najlepiej rodzimą) wymieszaną z kompostem i innymi dodatkami.
W przypadku warzyw i ziół, które będziemy spożywać, nie zaleca się użycia kartonów. Na dno możemy za to wyłożyć warstwę pociętych pokrzyw, żywokostu, przekompostowany obornik.
Na wierzch dodajemy mieszankę rodzimej ziemi ogrodowej, kompostu, piasku lub gliny (w zależności jaką glebę mamy w ogrodzie). Do mieszanki można także dodać gotowe podłoże do warzyw, perlit dla rozluźnienia zamiast piasku, mączkę bazaltową i obornik granulowany.
Jeśli skrzynia jest wysoka, nie musimy usuwać darni (choć nie zaszkodzi). Na dnie rozkładamy cienką warstwę patyków, suchej lub świeżo skoszonej trawy, liści, zrębek, czyli materii organicznej, którą mamy pod ręką w ogrodzie. Nie warto wrzucać chwastów. Na wierzch wykładamy dobrej jakości ziemię ogrodową zmieszaną z kompostem, perlitem lub piaskiem (podobnie jak przy niskiej rabacie). Warstwa patyków czy zrębek nie powinna utrudniać późniejszej pielęgnacji ani wzrostu roślinom dlatego nie stosujmy jej przy niższych grządkach.
Jeśli chcemy uprawiać rośliny kwasolubne np. krzewy borówki amerykańskiej, przygotujmy podłoże o odczynie kwaśnym.
Przy wypełnianiu skrzyń podłożem należy uważać, aby nie uszkodzić szpadlem płaskowników wzmacniających konstrukcję.
Każdą rabatę podwyższoną należy przygotować odpowiednio wcześnie (kilka tygodni), aby podłoże zdążyło osiąść przed siewem i sadzeniem. Przed siewem uzupełniamy podłoże w skrzyni.
Montaż nawadniania
Aby ułatwić sobie pielęgnację roślin posadzonych w betonowych warzywnikach i rabatach warto zamontować nawadnianie kropelkowe. Najlepiej zrobić to podczas prac ziemnych, przed siewem i sadzeniem roślin.
Co dać pomiędzy skrzynie?
Aby ułatwić sobie pielęgnację roślin w betonowych skrzyniach, miejsca pomiędzy nimi warto wyłożyć np. zrębką, kamykami (grysem) lub betonowymi płytami.
Moje doświadczenia z betonowym warzywnikiem
Od dwóch lat z betonowego warzywnika korzysta moja mama. Stawialiśmy go w dwie osoby na lekko pochyłym terenie, na gliniastej glebie. Nie było lekko z uwagi na ciężar elementów i ilość ziemi, jaką musieliśmy przetransportować do wnętrza grządki. Warzywnik ma wysokość około 60cm, długość około 3 metrów i 1m szerokości. Muszę przyznać, że sprawdza się bardzo dobrze, a właścicielka jest zadowolona. Nie musi się już tyle schylać podczas pielęgnacji i sadzenia roślin.
W moim warzywniku mam drewniane skrzynie (od 3 lat). Wymagają praktycznie corocznej impregnacji z zewnątrz, dzięki której przedłużamy ich żywotność. Póki co dają radę i nie musimy ich wymieniać.
Jeśli zainteresowały Was betonowe warzywniki, polecam zajrzeć na stronę jednej z firm produkujących gotowe elementy do samodzielnego montażu. Link do sklepu internetowego znajdziesz poniżej [współpraca reklamowa].
Więcej pomysłów na warzywnik znajdziesz we wpisie „Grządki podwyższone – budowa, zalety i materiały”.
